O dialogu społecznym i partycypacji

DIALOG SPOŁECZNY to rozmowa lub współpraca między różnymi grupami ludzi w społeczeństwie, jak np. pracodawcami, pracownikami, związkami zawodowymi, samorządem, rządem, mieszkańcami. Celem tego dialogu jest wspólne rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji, które dotyczą wszystkich zainteresowanych grup. Dzięki dialogowi społecznemu można lepiej zrozumieć potrzeby i opinie różnych osób oraz znaleźć rozwiązania, które będą korzystne dla wszystkich stron. To takie porozumiewanie się, które pomaga budować lepsze relacje i wspólne zasady w społeczeństwie.

PARTYCYPACJA to inaczej udział lub zaangażowanie w jakimś procesie czy działaniu. Chodzi o to, że różne osoby, grupy lub instytucje biorą udział w podejmowaniu decyzji, planowaniu czy realizacji różnych działań. Na przykład, gdy władze miasta chcą zmienić coś w przestrzeni publicznej, mogą zapytać mieszkańców o zdanie i wspólnie z nimi zdecydować, jak to zrobić. W takim przypadku mówimy o partycypacji społecznej, czyli o tym, że obywatele mają wpływ na to, co dzieje się wokół nich. Nasz udział w podejmowaniu decyzji, jest niezwykle ważny, ponieważ daje każdemu możliwość wyrażenia swojego zdania i wpływania na sprawy, które ich dotyczą. Gdy ludzie uczestniczą w decyzjach, czują się bardziej zaangażowani i odpowiedzialni za rezultaty. To pomaga tworzyć bardziej sprawiedliwe i dobrze funkcjonujące społeczeństwo, w którym potrzeby i opinie różnych osób są brane pod uwagę. Dzięki partycypacji decyzje są lepiej dopasowane do rzeczywistych potrzeb społeczności, a ludzie czują, że ich głos ma znaczenie. Dzięki realizacji wspólnych działań partycypacja pobudza także i integruje lokalne społeczności.

Sposób, w jaki różne grupy ludzi mogą być zaangażowane w podejmowanie decyzji i działania w różnych projektach czy sprawach przedstawia drabina partycypacji, gdzie każdy stopień oznacza inny poziom zaangażowania. Trzy główne stopnie tej drabiny to:

• INFORMOWANIE – Ludzie są informowani o decyzjach lub działaniach, które zostały już podjęte. Nie mają wpływu na proces decyzyjny, ale dowiadują się, co się dzieje.

• KONSULTOWANIE – Zasięganie opinii. Osoby, które uczestniczą w konsultacjach występują niejako w roli „doradców”, których pyta się o zdanie/opinię w konkretnej sprawie. Ich głosy są rozważane, ale nie ma gwarancji, że zostaną wzięte pod uwagę, gdyż to decydenci podejmują ostateczną decyzję.

• WSPÓŁDECYDOWANIE – Przekazanie ludziom części kompetencji (ale i tym samym odpowiedzialności) dotyczących podejmowanych działań i decyzji. Oznacza, że osoby zaangażowane mają realny wpływ na podejmowanie decyzji, dzieląc się odpowiedzialnością z innymi, np. z przedstawicielami władz czy organizacji. W praktyce oznacza to, że decyzje są podejmowane wspólnie, a nie tylko przez jedną stronę. Na przykład, jeśli w społeczności lokalnej planuje się nowy projekt, mieszkańcy mogą nie tylko wyrażać swoje opinie, ale również mieć wpływ na to, jakie decyzje zostaną podjęte i jak projekt zostanie zrealizowany. Współdecydowanie daje możliwość realnego kształtowania działań, które ich dotyczą. Przykładem współdecydowania jest budżet obywatelski, który umożliwia mieszkańcom podjęcie decyzji, jakie działania i inwestycje będą realizowane w mieście – możemy zgłosić pomysł lub tylko zagłosować na pomysły innych. Decyzje podjęte przez mieszkańców i mieszkanki są wdrażane przez władze.

W partycypacji uczestniczą różne osoby lub grupy, które biorą udział w podejmowaniu decyzji lub w zarządzaniu. Mogą to być na przykład mieszkańcy, pracownicy, członkowie organizacji, przedstawiciele władz, ale też eksperci specjalizujący się w danej dziedzinie, której dotyczy proces partycypacji.